نورپردازی یکی از تأثیرگذارترین عناصر در نمایش زیبایی واقعی فرش ایرانی است. حتی یک فرش ممتاز تبریز یا ابریشم قم، اگر در نور نامناسب قرار گیرد، بخش بزرگی از درخشندگی، عمق رنگ و جلوه طرح خود را از دست میدهد. از نگاه یک متخصص نورپردازی معماری و کارشناس فرش دستباف، انتخاب نور مناسب همانقدر اهمیت دارد که انتخاب یک فرش خوب.
نقش نور در نمایش صحیح رنگ
الیاف طبیعی مانند پشم و ابریشم، نور را بهصورت متفاوتی بازتاب میدهند. ابریشم در برابر نور، درخشندگی چندبرابری دارد و پشم عمق بیشتری ایجاد میکند. اگر دمای رنگ نور (
Kelvin) درست تنظیم نشود، رنگها یا بیشازحد سرد و کدر دیده میشوند یا بیشازحد زرد و غیرواقعی.
- نور 2700K تا 3000K: ایدهآل برای فرشهای گرم (لاکی، کرم، آجری).
- نور 3000K تا 3500K: بهترین انتخاب برای فرشهای تیره یا ابریشمی.
- نور 4000K: فقط برای فضاهای تجاری؛ در منزل توصیه نمیشود چون حس سرد ایجاد میکند.
نور طبیعی؛ بهترین اما محدود
نور طبیعی قدرت نمایش واقعی رنگها را دارد، اما باید از نور مستقیم خورشید دوری کرد. اشعه UV باعث کمرنگ شدن الیاف و خشکی تار و پود میشود. بهترین حالت، نور فیلتر شده از پرده یا نورگیرهای غیرمستقیم است.
نورپردازی موضعی برای برجسته کردن نقش
برای نمایش حرفهای فرش – خصوصاً در فرشهای ابریشم قم، اصفهان یا آثار کلکسیونی – استفاده از نور موضعی توصیه میشود:
- Spotlight زاویهدار برای نمایش برجستگی و بافت.
- نور خطی (Linear Light) برای فرشهای بزرگ و راهروها.
- نور سقفی با زاویه 30 درجه برای جلوگیری از سایههای مزاحم.
شدت نور نیز اهمیت دارد. نور بسیار قوی باعث محو شدن نقش میشود و نور ضعیف فرش را کدر نشان میدهد. شدت استاندارد برای نمایش فرش: حدود 250–350 لوکس.
تفاوت نور در انواع فرش
- فرش ابریشم: بهترین جلوه با نور 3000–3500K و زاویه مایل.
- فرش پشمی تیره: نیازمند نور گرم 2700–3000K برای جلوگیری از سرد دیده شدن.
- فرشهای روشن: نور طبیعی + نور گرم ملایم ترکیب ایدهآل است.
اشتباهات رایج در نورپردازی فرش
بسیاری از خانهها دچار سه اشتباه اصلی هستند:
- استفاده از نور سفید 6500K که فرش را بیروح و بیکیفیت نشان میدهد.
- قرار دادن نور از بالا بهصورت عمودی که بافت فرش را تخت نشان میدهد.
- نور مستقیم خورشید که در بلندمدت آسیب جدی به الیاف میزند.
توصیههای تخصصی برای نصب نور
- از چراغهای CRI بالای 90 استفاده کنید تا رنگها طبیعی دیده شوند.
- نور را در زاویه 25 تا 35 درجه نسبت به سطح فرش تنظیم کنید.
- اگر فرش کلکسیونی دارید، از چراغهای UV-free استفاده کنید.
- برای فضاهای مدرن، ترکیب نور خطی + نور موضعی بهترین نتیجه را دارد.
جمعبندی
نور مناسب میتواند زیبایی یک فرش ایرانی را چند برابر کند. با انتخاب درست دمای رنگ، زاویه تابش و شدت نور، هم از فرش محافظت میکنید و هم جلوهٔ هنری آن را به بهترین شکل نمایش میدهید. در قالیکده، نورپردازی بخش مهمی از معرفی تخصصی فرش است، زیرا هر فرش لایق دیده شدن با تمام زیباییاش است.
لینکهای داخلی پیشنهادی:
- فرش ابریشم قم
- فرش اصفهان اصیل
- فرش کلکسیونی
لینک خارجی پیشنهادی:



